Wikinews:Zalecenia edycyjne
| Spis treści pomocy |
|---|
| Zasady |
| Pomoc techniczna |
| Pisanie artykułów |
| Normy zachowania |
Zalecenia edycyjne są zbiorem rad i zasad mówiących jak należy pisać artykuły na serwis Wikinews. Jeśli masz jakieś wątpliwości co do nazwy artykułu, jego zawartości czy kategorii - zajrzyj tutaj.
Tematy artykułów edytuj
Pamiętaj, aby wybrać temat dokładnie opisujący wydarzenie, ale nie za długi. W żadnym wypadku nie pisz ogólnikowego tematu, np. "Kolejny pożar ugaszony". Oto kilka przykładów:
- NIE: "Kolejny pożar ugaszony", ponieważ w każdym miejscu na świecie może być ugaszony pożar
- TAK: "Strażacy ugasili pożar lasu w Brzęczyszczykiewie"
- NIE: "Nowy procesor Intel", gdyż ta firma może jeszcze produkować nowe procesory
- TAK: "Intel ogłosił powstanie procesora X78Z-24"
- NIE: "Sukces Wikinews", ponieważ nie wiadomo o jakim sukcesie mowa, poza tym nie oceniamy.
- TAK: "Polskie Wikinews ma już 200 000 artykułów"
Zobacz też: Wikinews:Nazewnictwo artykułów.
Szablon artykułu edytuj
Na samym początku, w pierwszym wersie podajemy datę. W kodzie strony wygląda to tak: {{Data|19 kwietnia 2024|piątek}}. Następnie piszemy treść artykuł. Warto w nim dodać linki do Wikipedii lub do siostrzanych projektów Wikimedia.
Nie możesz kopiować artykułów z innych stron, czy źródeł prasowych - wyjątek stanowią te, które udostępniają swój wkład na licencji Creative Commons Atribunowikiion lub w domenie publicznej. Możesz jedynie pobierać z nich informacje, a i tak wskazane byłoby, gdybyś to sam uzyskał daną informację, prosto od głównego źródła. Podaj źródła, z których korzystałeś/aś. Na samym końcu, podaj kategorię (zazwyczaj da się zamieścić kilka) twojego artykułu, a jeżeli artykuł jest w innych wersjach językowych Wikinews, to także linki interwiki.
Pisanie artykułu edytuj
Podczas pisania newsa (depeszy), należy pamiętać o tym, iż jest to bezstronna i neutralna informacja dotycząca aktualnych wydarzeń. News z reguły powinien skupiać się tylko i wyłącznie na jednym, przedstawionym w temacie wątku. News nie jest tym samym co reportaż czy felieton - nie ma w nim miejsca na opisywanie własnych przeżyć czy emocji.
Przy pisaniu newsa używamy czasu przeszłego (wyjątek stanowią zapowiedzi przyszłych wydarzeń, lub relacje z wydarzeń właśnie trwających).
Nazwy własne (w tym imiona i nazwiska) piszemy według zasad powszechnie przyjętych w polskich serwisach informacyjnych. Dlatego przed podaniem informacji należy sprawdzić jak daną nazwę podają inne media (np. Ahmedineżad, nie Ahmadinajad; Waszyngton, nie Washington; Jaunde, nie Yaoundé; Pekin, nie Beijing). Przy nazwach własnych krain i ich mieszkańców stosujemy żelazną zasadę: Afryka/Afrykanin, Francja/Francuz, ale Warszawa/warszawianin, Gdańsk/gdańszczanin. W przypadku wątpliwości stosujemy metodę opisową: Mandżuria/mieszkaniec Mandżurii, Ajaccio/mieszkaniec Ajaccio lub Kamczatka/mieszkaniec Kamczatki). Zawsze warto jednak sprawdzić poprawność w słowniku ortograficznym języka polskiego.
Cytaty w newsach są dopuszczalne jeżeli zastosowana zostanie następująca formuła: "jak podaje PAP taka sytuacja może potrwać jeszcze trzy dni" lub "według Gazety Wyborczej prokuratura zajmie stanowisko najdalej pojutrze". Powołanie się na źródło przy zastosowaniu w/w formuł jest zawsze dopuszczalne. Niedopuszczalne jest natomiast dodanie komentarza własnego: "według Gazety Wyborczej prokuratura zajmie stanowisko najdalej pojutrze, ale naszym zdaniem nastąpi to dopiero we wtorek".
Generalnie news powinien, oprócz nagłówka, zawierać następujące informacje (z powołaniem na źródło lub źródła):
- Miejsce i czas zdarzenia
- Uczestniczące w nim strony
- Opis przebiegu zdarzenia
- Bezpośrednie skutki
Przykład:
Zderzenie autobusów w Mońkach
Mońki (Podlaskie) - Dzisiaj, ok. godz. 6.50, na skrzyżowaniu ulic Kościuszki i Lipowej doszło do zderzenia dwóch autobusów Miejskiego Przedsiębiorstwa Transportowego. Autobus linii 16 nie zatrzymał się na stopie i zajechał drogę autobusowi linii 7. Doszło do kolizji; Radiowa Agencja Informacyjna twierdzi, że oba pojazdy zostały poważnie uszkodzone, a 9 osób z lekkimi obrażeniami trafiło do szpitali. Zdaniem PAP rannych zostało 7 osób, w tym dwie ciężko.
Jeżeli wikireporter znajdował się w tym czasie na miejscu i dokonał pewnych czynności reporterskich, powyższa depesza może nosić dopisek: Wikinews dowiedziały się w Komendzie Powiatowej Policji, że winę ponosi prawdopodobnie kierowca autobusu linii 16, 44-letni Alojzy N., mieszkaniec Białegostoku. Zdaniem rzecznika KPP, insp. Zbigniewa Klosza, prokuratura już wszczęła przeciwko podejrzanemu postępowanie wyjaśniające.
W przypadku, gdy źródła, z których korzystamy, nie są ze sobą zgodne (a zdarza się, że podają wykluczające się informacje) wybieramy wersję najbardziej prawdopodobną. Pamiętajmy - to Wiki! Zawsze można nanieść poprawki lub uzupełnić newsa nowymi danymi.
Źródła edytuj
Przyjmujemy następujące nazewnictwo wykorzystanych źródeł, które może być lekko, aczkolwiek nie drastycznie modyfikowane:
- Autor artykułu, Nazwa Artykułu. Nazwa źródła, 1 stycznia 1970
Dobrze jest użyć szablonu {{źródło}}:
{{Źródło
|url = http://tu_adres_strony_serwisu
|tytuł = Tytuł artykułu źródłowego
|autor = Imię Nazwisko / lub pseudonim
|źródło = Nazwa serwisu / czasopisma
|data = DD miesiąca RRRR
}}
Wszystkie wykorzystane źródła muszą być wymienione, a spis źródeł poprzedzamy nagłówkiem == Źródła ==.
Pamiętaj, aby jedynie pobierać informacje z tych źródeł, a nie kopiować z nich tekst i wklejać go do Wikinews!
Wikinews prowadzi także współpracę z innymi serwisami informacyjnymi. Zgodziły się one na udostępnieni publikowanych w nich wiadomości na licencji Creative Commons. Dzięki temu zawarte w nich informacje mogą być przenoszone do Wikinews bez konieczności formułowania nowych zdań. Pamiętać należy jednak o sprawdzeniu neutralności tekstu, jego wiarygodności, oraz czy nie narusza on praw autorskich serwisów trzecich. Więcej na temat współpracujących serwisów na stronie Wikinews:Współpraca z innymi serwisami.
Linki Wikipedia edytuj
Różnicą pomiędzy Wikinews, a innymi serwisami informacyjnymi jest nasza integracja z Wikipedią, wolną encyklopedią. W naszych artykułach znajdują się linki do haseł pochodzących z Wikipedii, dla łatwiejszego zorientowania się użytkownika w sytuacji. Dla przykładu, czytając artykuł o wojnie w danym państwie, użytkownik może kliknąć na link Wikipedii w artykule i przejść do odpowiedniej strony w encyklopedii, na której przeczyta historię danego państwa i prawdopodobnie dowie się - dlaczego jest ono teraz w takim stanie.
Aby wstawić link Wikipedii na stronę, zastąp dane słowo lub wyrażenie w tekście podanym formatem: [[w:Nazwa Hasła Wikipedii|tekst artykułu newsowego, który zamieni się w link]], albo krócej: [[w:Nazwa artykułu|]].
Kategorie edytuj
W Wikinews znajduje się wiele kategorii. Począwszy od ogólnych, typu Polska i Europa, aż do tych drobnych mówiących o poszczególnych dyscyplinach sportowych, klubach piłkarskich, itd. Sam możesz dodać kategorię, jednak upewnij się, że jest związana z daną wiadomością.
Artykuł staraj się przypisać do wielu kategorii. Przykładowo artykuł Środa w Lidze Mistrzów (23.02.2005) powinien należeć do kategorii Kategoria:Liga Mistrzów UEFA, Kategoria:Piłka nożna oraz do Kategoria:Sport. Dzięki temu zainteresowanym wydarzeniami związanymi z daną kategorią łatwiej będzie go odnaleźć
Wyjątkiem od tej reguły jest to, że do artykułów, których "główną" kategorią jest Polska, nie wstawiamy kategorii Europa. Oczywiście gdy artykuł dotyczy i Polski, i Europy, należy dodać go do obu kategorii.
Linki interwiki edytuj
Jeśli to możliwe, po zamieszczeniu swojego artykułu sprawdź, czy nie istnieje on w innych wersjach językowych Wikinews. W takiej sytuacji warto jest połączyć je za pomocą mechanizmu interwiki. Robi się to poprzez Wikidane.
Sprawdź, czy wcześniej opublikowany artykuł ma swój element Wikidanych. Link do niego powinien się znajdować w pasku po lewej stronie ekranu w sekcji „Narzędzia”. Kliknij go i zjedź na sam dół strony. Tam znajdują się tabelki, pozwalające powiązać element z artykułami w poszczególnych projektach. W ramce podpisanej Wikinews, kliknij przycisk „Edytuj”, a potem podaj kod języka – w naszym przypadku „pl” – oraz pełen tytuł artykułu. Teraz wystarczy tylko kliknąć „Opublikuj”. Będąc w Wikidanych warto również ustawić etykietę elementu na polski tytuł artykułu (robi się to na górze strony).
W przypadku gdy w Wikidanych nie ma jeszcze elementu dla konkretnego artykułu, przejdź na d:Special:NewItem. Tam wpisz etykietę, czyli polski tytuł artykułu, a następnie kliknij „Utwórz” (opcjonalnie możesz uzupełnić też pozostałe pola). Po utworzeniu elementu, dołącz do niego artykuł o tej tematyce w Wikinews, według instrukcji w poprzednim akapicie. Jeśli znajdziesz artykuły o tym samym w innych językach, możesz je dołączyć tym samym sposobem.
Dawniej linki interwiki umieszczało się bezpośrednio w treści artykułu za pomocą składni [[en:tytuł artykułu po angielsku]]. Działa to nadal, jednak zalecanym sposobem linkowania do obcojęzycznych artykułów na Wikinews są Wikidane.
Zobacz też edytuj
- Wikinews:Edytowanie artykułów - porady techniczne
- Wikinews:Szablony - często używane szablony
- Wikinews:Ficzery - efektownie wyglądające wstawki