2007-06-04: 18. rocznica pierwszych w powojennej Polsce częściowo wolnych wyborów do Sejmu i Senatu

4 czerwca 1989 roku miały miejsce pierwsze w powojennej Polsce częściowo wolne wybory do Sejmu oraz całkowicie wolne do Senatu. Przyczyniły się one m.in. do upadku komunizmu.

Flaga Komitetu Obywatelskiego "Solidarność"
Wojciech Jaruzelski (Prezydent od 31.12.1989 do 21.12.1990)
poniedziałek, 4 czerwca 2007

W 1989 roku między 6 lutego a 5 kwietnia odbyły się obrady Okrągłego Stołu. Postanowieniami rozmów było m.in. utworzenie Senatu z liczbą 100 senatorów, parytetowe wybory do Sejmu, utworzenie urzędu Prezydenta PRL, zmiana Prawa o stowarzyszeniach i wolny dostęp do mediów. Ustalono również termin wyborów do Sejmu i Senatu na 4 czerwca 1989 roku.

W wyborach do Sejmu 35% miejsc miało być wybranych w wolnych wyborach a 65% zagwarantowano PZPR oraz ZSL i SD.

Wybierano 460 posłów:

  • 425 spośród 1628 kandydatów w 108 okręgach wyborczych
  • 35 z Krajowej Listy Wyborczej, zgłoszonej przez PZPR

W I turze wyborów opozycja czyli Komitet Obywatelski "Solidarność", zdobyła 160 mandatów.

Komuniści zdobyli wówczas 5 miejsc w Sejmie:

W wyborach do Senatu wybrano 100 senatorów spośród 555 kandydatów. "Solidarność", zdobyła 92 miejsca w senacie.

W I turze obsadzono tylko 165 mandatów, w związku z tym odbyła się II tura wyborów (18 czerwca).

W rezultacie "Solidarność" otrzymała 161 mandatów poselskich i 99 mandatów senatorskich.

W ramach zagwarantowanych 65% w Sejmie ugrupowanie komunistyczne dostały:

  • 173 mandaty PZPR (Polska Zjednoczona Partia Robotnicza)
  • 76 mandatów ZSL (Zjednoczone Stronnictwo Ludowe)
  • 27 mandatów SD (Stronnictwo Demokratyczne)

stronnictwa katolickie:

  • 10 mandatów PAX
  • 8 mandatów UChS (Unia Chrześcijańsko-Społeczna)
  • 5 mandatów PZKS (Polski Związek Katolicko-Społeczny)

Marszałkiem Sejmu został Mikołaj Kozakiewicz (ZSL). Marszałkiem Senatu wybrano Andrzeja Stelmachowskiego (OKP).

Prezydentem został 19 lipca 1989 roku, generał Wojciech Jaruzelski a premierem Tadeusz Mazowiecki - pierwszy niekomunistyczny premier (24 sierpnia 1989 roku). 12 września 1989 roku Sejm zaakceptował rząd Mazowieckiego.

28 października 1989 roku Joanna Szczepkowska "Dzienniku Telewizyjnym" wypowiedziała słynne zdanie: "Proszę Państwa: 4 czerwca 1989 roku skończył się w Polsce komunizm".

Źródła edytuj