2012-06-14: Nustar będzie podglądał czarne dziury

czwartek, 14 czerwca 2012

W środę 13 czerwca 2012 o godzinie 16:00 czasu UTC wystartowała misja NuSTAR. Kosmiczne obserwatorium o nazwie NuSTAR amerykańskiej agencji kosmicznej NASA w dość nietypowy sposób wyniosła na orbitę okołoziemską trójstopniowa rakieta Pegasus XL, która wystartowała z samolotu nad Pacyfikiem. Było to tańsze rozwiązanie niż start rakiety nośnej bezpośrednio z platformy startowej na powierzchni Ziemi.

Zobacz artykuł w Wikipedii na temat:
misji NuSTAR

Satelitę NuSTAR zbudowano w zakładach firmy Orbital Sciences Corporation (OSC) w Dulles, w stanie Wirginia, gdzie go montowano, a następnie przetransportowano z bazy Vandenberg w Kalifornii na atol Kwajalein na Wyspach Marshalla, gdzie znajduje się amerykański poligon wojskowy. Następnie rakieta Pegasus XL została podwieszony pod kadłubem samolotu „Stargazer” zmodyfikowanej wersji samolotu Lockheed L-1011 który wyniósł rakietę z satelitą i zwolnił zaczepy na wysokości około 12 km nad Oceanem Spokojnym.

NuStar (Nuclear Spectroscopic Telescope Array) to pierwszy w historii teleskop kosmiczny, który będzie obserwował Wszechświat w zakresie promieniowania rentgenowskiego wysokoenergetycznego (8-80 keV) (tj. najbardziej przenikliwego tzw. "twardego" promieniowania rentgenowskiego) co pozwoli poznać wiele procesów jak opadanie materii na czarne dziury, pozostałości supernowych (m.in. pozostałości po supernowej SN 1987A), gwiazdy neutronowe oraz rozbłysków gamma, pozwoli poznać mechanizm zasilający relatywistyczne dżety w okolicach aktywnych galaktyk posiadających supermasywne czarne dziury w swoich centrach. Satelita będzie prowadził także badania atmosfery słonecznej (korony słonecznej) oraz rozbłysków słonecznych i spróbuje zweryfikować jedną z hipotez odnoszących się do ciemnej materii, a także powstawania i ewolucji galaktyk w tym poznamy też wygląd centrów galaktyk jak np. Cygnus X-1 oraz inne radioźródła np: Gwiazdę Krzemińskiego, Scorpius X-1 czy też Hercules X-1, którego odkrył satelita Uhuru w 1971 roku i zapoczątkował badania kosmiczne w zakresie astronomii rentgenowskiej.

Atmosfera ziemska pochłania promieniowanie rentgenowskie pochodzące z przestrzeni kosmicznej co uniemożliwia prowadzenie obserwacji bezpośrednio z powierzchni naszej planety.

Jak wyjaśnia prof. Fiona Harrison, kierownik naukowy misji z ramienia California Institute of Technology (Caltech) misja NuSTAR jest wyjątkowa, gdyż po raz pierwszy NASA otrzyma bardzo dokładne obrazy w zakresie wysokoenergetycznego (8-80 keV) promieniowania rentgenowskiego dzięki wysokiej czułości instrumentów, gdzie zastosowano nowatorskie rozwiązanie detektora promieniowania rentgenowskiego.

Misja NuSTAR posiada wyjątkowo skromny budżet jak na standardy kosmicznej astronomii, bo tylko 165 mln dolarów. Dla porównania, kosmiczny teleskop rentgenowski Chandra kosztował 2 mld dolarów.

NuSTAR jest satelitą serii "small explorer", zarządzanym przez Jet Propulsion Laboratory (JPL) dla Dyrektoriatu Misji Naukowych NASA. Za montaż i budowę sondy odpowiada Orbital Sciences Corporation. Przyrządy naukowe zbudowało konsorcjum złożone z: Caltech, JPL, Columbia University w Nowym Jorku, University of California, Goddard Space Flight Center, ATK-Goleta i Duński Uniwersytet Techniczny. NuSTAR będzie obsługiwany przez University of California Berkeley, a Włoska Agencja Kosmiczna (ASI) udostępniła swoją stację naziemną w Kenii.

Samolot Stargazer z rakietą Pegasus XL
Zdjęcie Cygns X-1 w zakresie promieniowania rentgenowskiego, wykonane z teleskopu umieszczonego w balonie. Cygnus X-1 jest najsilniejszym źródłem promieniowania rentgenowskiego widzianym z Ziemi.
Zdjęcie Cygnus X-1 wykonane przez kosmiczny teleskop Chandra X-ray Obserwatory

Filmy

Wikimedia Commons ma galerię ilustracji związaną z tematem:
Misja NuSTAR

Źródła

Missions - NuSTAR - NASA Science – NASA Science, 14 czerwca 2012
Mission NuSTAR – NuSTAR, 14 czerwca 2012
[1] – NASA, 14 czerwca 2012