2015-08-30: W Łodzi odbyły się uroczystości 71. rocznicy likwidacji Litzmannstadt Getto

poniedziałek, 31 sierpnia 2015

28 sierpnia 2015 r. w Łodzi odbyły się uroczystości 71. rocznicy likwidacji Litzmannstadt Getto. Uroczystości miały dwie zasadnicze części – religijna na cmentarzu żydowskim i świecka na Stacji Radegast w południe, zaś po południu zebrani mogli wysłuchać koncertu „Shalom w Parku Ocalałych”.

Ten artykuł zawiera autorskie materiały multimedialne przygotowane przez reporterów Wikinews.

W I części uroczystości o godz. 11:00 – o charakterze bardziej religijnym, na cmentarzu żydowskim, uczestniczyli ocaleli z zagłady Żydzi osadzeni w czasie II wojny światowej w Litzmannstadt Getto, ambasador Izraela oraz ambasadorowie Austrii, Czech, Niemiec i Luksemburga – czyli państw, z których Żydzi byli przywożeni do Litzmannstadt Getto. Uczestniczyli posłowie i senatorowie Łodzi i regionu. Byli także prezydenci Sieradza i Zduńskiej Woli - jako przedstawiciele miast, w których Niemcy stworzyli getta dla Żydów, a po likwidacji ich więźniowie zostali przywiezieni do Litzmannstadt Getto. Uczestniczyli liczni przedstawiciele władz państwowych, samorządowych, organizacji i stowarzyszeń.

Uczestniczyli licznie łodzianie pamiętający o dawnych mieszkańcach Łodzi – przed II wojną światową mieszkało w Łodzi ponad 230 000 Żydów, którzy przez ponad 100 lat tworzyli Łódź przemysłową, budowali fabryki i pałace, szpitale czy ochronki dla dzieci, ale także świątynie. Ci, którzy nie uciekli z Łodzi, zostali wszyscy zamknięci w getcie utworzonym przez hitlerowców na Bałutach – najbiedniejszej dzielnicy Łodzi zamieszkałej głównie przez ludność żydowską – zamkniętym, ściśle odizolowanym od miasta 30 kwietnia 1940 r. Przez getto przeszło ponad 200 000 więźniów, większość została zamordowana w obozach zagłady najpierw w Kulmhoff - Chełmnie nad Nerem, potem w Auschwitz-Birkenau. Ponad 40 000 z nich zginęło w getcie z głodu, wyczerpania, chorób – pochowani są na tzw. polu gettowym na cmentarzu żydowskim.

Ostatni transport do Auschwitz-Birkenau odjechał ze Stacji Radegast 29 sierpnia 1944 r., dlatego coroczne uroczystości odbywały się 29 sierpnia, ale w tym roku przeniesiono je na dzień wcześniejszy z uwagi na kolizję ze świętem szabatu.

Uczestniczyli, czytając psalmy, przedstawiciele kościoła ewangelickiego – Jan Cieślar, biskup Diecezji Warszawskiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego i katolickiego – Marek Marczak, biskup pomocniczy archidiecezji łódzkiej. Modlitwy odśpiewali rabin Dawid Szychowski i kantor Symcha Keller, a ocalały z Litzmannstadt Getto Yehuda (Jan) Widawski odmówił Kadisz.

Przewodniczący Gminy Żydowskiej Symcha Keller podzielił się z zebranymi refleksją, że w Łodzi w minionym dwudziestoleciu zmieniła się na lepsze pamięć o getcie i żydowskich mieszkańcach Łodzi, że nastąpił czas normalności i że pamięć o łódzkich Żydach już nie zaginie.

Uczestnicy spotkania, przede wszystkim liczne osoby oficjalne i przedstawiciele instytucji i stowarzyszeń umieszczali pod pomnikiem ofiar getta zapalone znicze.

Następnie uczestnicy uroczystości przeszli w marszu pamięci na Stację Radegast, gdzie od godz. 12:00 odbyła się część II uroczystości – świecka. Przemawiali przedstawiciele władz, zaproszeni goście i ocaleni (wśród których byli Jehuda Widawski z Izraela, Leon Weintraub ze Szwecji, Josef Buchmann z Niemiec, Roman Kent z USA).

Ocalały Josef Buchmann został uhonorowany Odznaką Za Zasługi dla Miasta Łodzi, którą wręczył Przewodniczący Rady Miejskiej Tomasz Kacprzak. Doceniono wielki wkład, także finansowy, Josefa Buchmanna, przedsiębiorcy budowlanego z Frankfurtu nad Menem w porządkowanie cmentarza żydowskiego (szczególnie Pola Getowego), w budowę Pomnika na Stacji Radegast i wzniesionego w Parku Ocalałych Pomnika Polaków Ratujących Żydów w latach 1939-1945.

Ambasador Izraela Anna Azari i ocaleni z uznaniem wyrażali się o wysiłkach władz Łodzi dla upamiętnienia żydowskiej historii miasta i tragicznego losu jego żydowskich mieszkańców. Doceniono wysiłki powstałego przed kilkoma laty Centrum Dialogu im. Marka Edelmana i jego dyrektor Joanny Podolskiej dla upamiętnienia tragicznego losu getta i jego mieszkańców oraz edukowania łodzian o przeszłości Łodzi, przeszłości Bałut, budzenia i utrwalania postaw tolerancji.

O problemach wybaczenia i pamiętania oraz tolerancji mówił też Roman Kent, przewodniczący Międzynarodowego Komitetu Oświęcimskiego. Mówił, że nie możemy wybaczyć tych zbrodni holocaustu, bo wybaczyć może tylko 6 milionów zamordowanych, ale oni nie żyją, więc pozostaje nam tylko pamiętać. Mówił, że nie możemy zapomnieć o owej tragicznej przeszłości, ale jednocześnie nie możemy ustawać w nauczaniu tolerancji. Musimy uczyć, że nienawiść jest zawsze zła, a miłość i tolerancja nigdy nie są złe. Musimy pamiętać, że jesteśmy jednym wielkim ludzkim plemieniem żyjącym na tej planecie.

Wszystkie wystąpienia zarówno na cmentarzu jak i Stacji Radegast były tłumaczone na język angielski (bądź polski gdy były wygłaszane po angielsku czy niemiecku).

Podziękowano licznie uczestniczącym (mimo wakacji) delegacjom szkół z pocztami sztandarowymi, harcerzom i wolontariuszom.

Uczestnicy uroczystości składali wieńce pod pamiątkową ścianą z nazwami obozów śmierci na ziemiach polskich. Panował nastrój powagi i skupienia.

Hymn państwowy oraz pieśni w języku polskim, hebrajskim i niemieckim usłyszeliśmy w wykonaniu Chóru Dziecięcego przy Teatrze Wielkim w Łodzi.

O godz. 17:00 w Parku Ocalałych w wykonaniu tego samego chóru usłyszeliśmy koncert „Shalom w Parku Ocalałych”. Zobaczyliśmy też film Z głębokości wołam Wojciecha Gierłowskiego.

Rano przed uroczystościami i wieczorem po uroczystościach odbyły się modły w synagodze.

Fotorelacja

Łódź 71. rocznica likwidacji Litzmannstadt Getto, uroczystości na cmentarzu żydowskim
Łódź 71. rocznica likwidacji Litzmannstadt Getto, uczestnicy uroczystości na Stacji Radegast
Łódź 71. rocznica likwidacji Litzmannstadt Getto, Josef Buchmann honorowany Odznaką Za Zasługi dla Miasta Łodzi

Materiał do tego artykułu przygotował reporter Wikinews
M Z Wojalski (Mirosław Zbigniew Wojalski).

Podziel się artykułem ze znajomymi w serwisach społecznościowych