2015-02-15: Upamiętnienie 75 rocznicy utworzenia przez Niemców Litzmannstadt Getto
8 lutego 2015 roku Centrum Dialogu im Marka Edelmana w Łodzi upamiętniło 75 rocznicę utworzenia przez Niemców podczas II wojny światowej Litzmannstadt Getto
Litzmannstadt Getto zostało utworzone przez Niemców 8 lutego 1940 r. To było getto jedno z pierwszych na ziemiach polskich i najdłużej istniejące, bo do 29 sierpnia 1944 r. Przeszło przez nie ponad 200 000 Żydów z Łodzi i okolicznych miasteczek, a także z Niemiec, Austrii i Luksemburga oraz z Czech, głównie z Pragi. Większość z nich została zamordowana w Chełmnie nad Nerem (Kulmhof) a w końcowym etapie wojny w Auschwitz-Birkenau.
Po 75 latach od utworzenia getta, Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi razem z Uniwersytetem Łódzkim, Muzeum Miasta Łodzi i Instytutem Pamięci Narodowej, zorganizowało spotkanie poświęcone rocznicy tego wydarzenia.
Na program spotkania złożyły się:
- Początek Litzmannstadt Getto – odczyt dr Adama Sitarka (UŁ, IPN)
- Prezentacja i omówienie publikacji Dziennik Lolka Lubińskiego – dr Anna Łagodzińska (Muzeum Miasta Łodzi)
- Projekcja prawie 2-godzinnego filmu Łódzkie getto reż. Kathryn Taverna, Alan Adelson (1989 r.) z jedynej w Polsce kopii filmu, będącej od 2014 r. w posiadaniu Centrum Dialogu i dotychczas raz wyświetlonej (podczas obchodów 70. rocznicy likwidacji Litzmannstadt Getto). Widownia była wypełniona, w większości młodymi ludźmi.
Film zrobił ogromne, wstrząsające wrażenie poprzez nagromadzenie i połączenie wielu różnorodnych archiwalnych materiałów filmowych i fotograficznych, niektórych dotychczas nieznanych. Przeplatano je fragmentami zdjęć reportażowych lat 80. XX w. miejsc w Łodzi, w których w latach 1940-1944 było getto. Za komentarz słowny posłużyły fragmenty dzienników, kronik pisanych w getcie. Owe dzienniki powstały potajemnie, przetrwały dla potomnych jako świadectwo tamtych czasów zagłady niemal całej ludności żydowskiej. Wspomnienia ofiar odczytywane w filmie ekspresyjnie przez kobiece i męskie (m.in. pisarza Jana Kosińskiego) głosy stworzyły subiektywny obraz, świadectwo historyczne, tragiczną opowieść o życiu w łódzkim getcie.
Natomiast Dziennik Lolka Lubińskiego poprzez swoją spokojną narrację wydarzeń dziejących się wokół młodego człowieka w getcie w ciągu jednego roku przybliżył widzom tragiczne wydarzenia z perspektywy usiłowań normalnego życia, a jednak nasyconego tragedią. Dramaturgia wydarzeń potęgowana była coraz rzadszymi zapisami (które na początku roku były niemal codzienne), by pod koniec roku mieć lukę kilkutygodniową.
Wykład dr. Adama Sitarka pokazał uwarunkowania i przebieg tworzenia getta i wymieniał nazwiska ludzi (i ich portrety), hitlerowskich bonzów, którzy doprowadzili do utworzenia getta, a potem kierowali wymordowaniem ludzi tam zamkniętych, także poprzez wyniszczenie nadludzką pracą przy niedostatecznym odżywieniu, ale głównie w obozach Chełmno nad Nerem i Auschwitz-Birkenau.
Źródła
edytuj  |
Materiał do tego artykułu przygotował reporter Wikinews |
.
