2013-12-15: Przywracamy w Łodzi pamięć o Arnoldzie Mostowiczu

poniedziałek, 16 grudnia 2013

6 kwietnia 2014 r. przypadać będzie stulecie urodzin w Łodzi Arnolda Mostowicza i jednocześnie 70–lecie likwidacji Litzmannstadt Getto. Arnold Mostowicz zmarł w 2002 r. i jest postacią nieco w Łodzi i w Polsce zapomnianą, a jego książek nie ma już w księgarniach.

Był więźniem Litzmannstadt Getto, był lekarzem w szpitalu zakaźnym i pogotowiu. Po patrzeniu przez lata na bezmiar nieludzkiego traktowania Żydów przez hitlerowców w łódzkim getcie, nigdy już po zakończeniu wojny nie powrócił do zawodu lekarza i nie wrócił na stałe do Łodzi, choć był z Łodzią silnie związany m.in. był projektodawcą, założycielem i prezesem Fundacji Monumentum Iudaicum Lodzense i Łódź nadała mu w 1998 r. tytuł Honorowego Obywatela.

Zajął się dziennikarstwem i pisarstwem a w swoich książkach często wracał do tematyki gettowej. Jedną z najcelniejszych książek była Żółta gwiazda i czerwony krzyż, ważne świadectwo Holocaustu. Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi na czele z Joanną Podolską (autorką m.in. Spacerownik. Łódź żydowska) i Fundacja Monumentum Iudaicum Lodzense na czele z Markiem Szukalakiem (autorem i wydawcą wielu publikacji o Żydach łódzkich) planują w lutym 2014 r. wydać nowe rozszerzone (szczególnie o naukowe komentarze) wydanie tej książki i w cyklu spotkań przybliżyć łodzianom autora.

Pierwsze ze spotkań odbyło się 11 grudnia 2013 r. w Łodzi w „Litera Cafe” przy ul. Nawrot 7. Poświęcone było działającemu w Łodzi w latach 1899-1941 żydowskiemu chórowi mieszanemu „Hazomir” („Słowik”). Uczestnicy spotkania zobaczyli roboczą reżyserską wersję filmu Ha–Zamir... (Dalekie głosy powracają do Polski) (reż. Rob Cooper) o dwóch chórach. Ten drugi, to „Zamir Chorale” – chór będący duchowym spadkobiercą dawnego łódzkiego „Hazomiru” powstały w 1969 r. w Bostonie. W 1999 r., by uczcić 30-lecie swojego powstania oraz setną rocznicę powstania Hazomiru, bostoński chór Zamir przybył do Polski i wyruszył w tournee, koncertując w Łodzi, Warszawie, Krakowie i Oświęcimiu. Film dokumentuje niektóre etapy tej podróży, a wplecione fragmenty przedwojennych nagrań przypominają życie kulturalne przedwojennej Łodzi, wspominają też, że kultura i sztuka istniały w getcie jeszcze przez pierwsze 2 lata.

Spotkanie prowadzili Joanna Podolska, Marek Szukalak i Małgorzata Andrzejewska – Psarska (która przeprowadzała wywiady z Arnoldem Mostowiczem i tłumaczyła dialogi z filmu). Wywiady Małgorzaty Andrzejewskiej – Psarskiej z Arnoldem Mostowiczem (po polsku) pojawiły się w filmie dlatego, że ojciec Arnolda Mostowicza był założycielem i honorowym prezesem „Hazomiru” a on sam często miał kontakt z „Hazomirem” w jego siedzibie przy al. T. Kościuszki 21. Mostowicz mówił np. o tym, że łodzianie siedzieli na widowni z partyturami na kolanach i zadowoleniem konstatowali doskonałe wykonywanie utworów przez chór.

W spotkaniu uczestniczył m.in. Jehuda Widawski przybyły specjalnie z Izraela, który też przeżył Litzmannstadt Getto, znał Arnolda Mostowicza i podzielił się z zebranymi wspomnieniami ze swoich z nim spotkań i zapamiętanych działań.

Spotkanie ma być powtórzone w Warszawie w lokalu „Czuły Barbarzyńca”, przy ul. Dobrej 31.

Źródła

Materiał do tego artykułu przygotował reporter Wikinews
M Z Wojalski.