2012-05-31: RPA: kontrowersyjny portret prezydenta przyczyną debaty o wolności słowa

czwartek, 31 maja 2012

Obraz południowoafrykańskiego artysty Bretta Murraya, przedstawiający genitalia prezydenta RPA, rozpalił dyskusję na temat moralności i wolności słowa w kraju. Praca, zatytułowana „The Spear” („Włócznia”), była częścią wystawy Hail to the Thief II w Goodman Gallery w Johannesburgu.

Afrykański Kongres Narodowy (ANC, partia rządząca w RPA) zażądał od Sądu Najwyższego wydania zakazu publicznego pokazywania obrazu, także w Internecie.

Pierre De Vos, południowoafrykański specjalista w zakresie prawa konstytucyjnego, wyjaśniał, dlaczego ANC może przegrać tę sprawę:

ANC może nie zdawać sobie sprawy z faktu, że artykuł 16(1)(c) Konstytucji stanowi, iż każdy obywatel ma prawo do wolności słowa, w tym ”wolności artystycznej ekspresji”. To prawda, że każde prawo ma swoje ograniczenia, jednak z reguły nie dotyczą one ekspresji artystycznej. Nasze prawo czyni rozróżnienie pomiędzy rzeczywistymi wizerunkami osób a dziełami sztuki, i bardzo rzadko pozwala na cenzurowanie tych ostatnich. Na przykład rozdział 12. Ustawy o promocji równości i zapobieganiu niesprawiedliwej dyskryminacji (który zabrania mowy nienawiści) czyni wyjątek dla “realizacji ekspresji artystycznej w dobrej wierze”. Rozdział 3. Ustawy o filmie i publikacji zawiera podobny wyjątek. Fakt, że ANC nie jest w stanie rozróżnić dzieła sztuki od prawdziwego życia prawdopodobnie spowoduje, że przegra planowaną sprawę sądową.

Rozprawa w Sądzie Najwyższym, dotycząca usunięcia obrazu z galerii, miała być transmitowana na żywo 24 maja jednak 22 maja dwóch sprawców zniszczyło obraz, zamalowując go czerwoną i czarną farbą.

Źródła

• Artykuł wykorzystuje materiał pochodzący z tekstu „RPA: Kontrowersyjny portret prezydenta rozpala debatę o wolności słowa”, którego autorem jest Ndesanjo Macha, tłum. Aleksandra Kling, opublikowanego w serwisie GlobalVoices (więcej informacji).