2008-10-11: Reklama zeszytów po cichu kopiuje Wikipedię?: Różnice pomiędzy wersjami

21 sierpnia bieżącego roku na 23 stronie czasopisma ''[[w:Przekrój (tygodnik)|Przekrój]]'' ukazała się reklama zeszytów firmy Dan-Mark sygnowanych marką [[w:4fun.tv|4fun.tv]]. Częścią reklamy była definicja pojęcia ''[[w:zeszyt|zeszyt]]''. Jednemu z naszych reporterów wydała się podobna do tekstu, którą widział już kiedyś, w związku z czym sprawdziliśmy, co do powiedzenia na temat tego słowa ma [[w:Wikipedia|Wikipedia]]. Okazało się, że treść reklamy jest identyczna z treścią dwóch pierwszych akapitów hasła encyklopedii.

 

Postanowiliśmy dowiedzieć się, skąd wzięło się takie podobieństwo, oraz czy w którymś z przypadków (Wikipedii lub reklamy) nie doszło do naruszenia [[w:Prawo autorskie|praw autorskich]]. W tym celu skontaktowaliśmy się z przedstawicielem 4fun.tv, dyrektorem kreatywnym Jarosławem Janasem. W odpowiedzi, którą otrzymaliśmy, można przeczytać:

 

Zdając sobie sprawę, z faktu, że prawa autorskie wygasają dopiero po [[w:Prawo autorskie#Czas trwania autorskich praw majątkowych|70 latach]] od śmierci autora, chcieliśmy upewnić się, czy aby na pewno tekst ten mógł znaleźć się w Wikipedii. O źródło zapytaliśmy się autora większej części z obu akapitów<ref>http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zeszyt&diff=4567149&oldid=4566637</ref>, wikipedystę [[w:Wikipedysta:Julo|Jula]]. Potwierdził on, że jest autorem znacznej części treści tekstu w Wikipedii (jednobrzmiącego z użytym później w reklamie 4fun.tv) i poinformował, że przy jego redagowaniu nie korzystał z żadnych wydawnictw, ani encyklopedycznych, ani słownikowych; nie ma zatem możliwości, że i Julo, i 4fun.tv skorzystaliby z tej samej starej encyklopedii i stąd wzięłaby się zbieżność sformułowań. Zauważyliśmy przy tym również, że zrąb pierwszego akapitu definicji zeszytu napisał [[:w:user:WaldemarWolskiHuta|WaldemarWolskiHuta]] (luty 2006). Potem był modyfikowany kilka razy przez kilka osób, oprócz Jula (wrzesień 2006) także przez [[:w:user:Picus viridis|Picus viridisa]]<ref>http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zeszyt&diff=next&oldid=4568408</ref> i przez [[:w:user:Beno|Beno]]<ref>http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zeszyt&diff=prev&oldid=11861189</ref> (marzec 2008), a tekst zaprezentowany w reklamie prasowej, który miałby — zdaniem 4fun.tv — pochodzić ze starej encyklopedii, jest jednobrzmiący z wersją Wikipedii po tych wszystkich zmianach. Julo dodał, że wciąż jeszcze żyje tak jak pozostali współautorzy hasła, a zarazem współwłaściciele praw autorskich do jego treści, i że z tego wynika oczywiście, że nie minęło ani 50, ani 70 lat od ich śmierci. Działanie 4fun.tv skomentował stwierdzeniem, że choć swój tekst autorzy Wikipedii udostępniają — przy pomocy amerykańskich serwerów — na wolnej licencji, to nie oznacza to jednak, że zgadzają się na licencyjną wolną amerykankę.

 

Aby skonfrontować obie wersje pochodzenia tekstu, napisaliśmy ponownie wiadomość do Jarosława Janasa z prośbą o podanie dokładnego tytułu wydawnictwa encyklopedycznego, lecz dostaliśmy jedynie odpowiedź z prośbą o przedstawienie pełnomocnictwa od ''rzekomych autorów tekstu'' oraz informacją, że kolejne maile wysyłane przez naszego reportera a niezawierające ''konkretów'' traktowane będą jako spam. Dyrektor kreatywny 4fun.tv dodał jeszcze, że znalazł zdjęcie wikireportera w Internecie i spytał się, co by powiedział, gdyby to zdjęcie pojawiło się "w kampanii bilboardowej/prasowej stacji".

 

[[Grafika:Copyright.svg|100px|right]]

Przy tej okazji warto przypomnieć, w jaki sposób wykorzystywać artykuły z Wikipedii. Encyklopedia ta objęta jest licencją [[w:GFDL|GNU Free Documentation License]], co oznacza, że zawarte w niej teksty można kopiować, modyfikować i rozpowszechniać w celach komercyjnych i niekomercyjnych — pod warunkiem dołączenia tekstu licencji oraz wymienienia pięciu głównych autorów tekstu. W przypadku, gdy korzystamy (podobnie jak w tym przypadku) z części artykułu, można wykorzystać istniejące w prawie polskim tzw. "prawo cytatu". Wtedy wystarczy podać tylko źródło (tj. Wikipedię) i autora fragmentu, który jest cytowany.

Ponad rok temu opisywaliśmy w Wikinews [[Czy na pewno wiemy, jak korzystać ze zdjęć na wolnych licencjach?|podobny problem, dotyczący wykorzystywania zdjęć na wolnych licencjach]]. O ile od tego czasu mniej jest "zapożyczeń", to jednak często nadal są one publikowane niezgodnie z licencją. Dziennikarze przyzwyczajeni są bowiem do tego, że podaje się źródło, np. Wikipedia, natomiast wolne licencje nie mają na celu promowania serwisu, w którym są one pierwotnie publikowane, tylko autorów. Tak więc zamiast podpisu pod zdjęciem np. Jan Kowalski cc-by 2.5, nadal tkwi źródło:Wikipedia. Często w taki sposób podpisywane są zdjęcia w Polskiej Agencji Prasowej<ref>Przykładowe artykuły, w których tak opisano zdjęcia: [http://www.naukawpolsce.pap.pl/palio/html.run?_Instance=cms_naukapl.pap.pl&_PageID=1&s=szablon.depesza&dz=szablon.depesza&dep=268500&data=&lang=&_CheckSum=967632908 Chemiczny Nobel 2008 za świecące białko], [http://www.naukawpolsce.pap.pl/palio/html.run?_Instance=cms_naukapl.pap.pl&_PageID=1&s=szablon.depesza&dz=szablon.depesza&dep=261012&data=&lang=&_CheckSum=1838265449 Unia hadziacka - idee i marzenia], [http://www.naukawpolsce.pap.pl/palio/html.run?_Instance=cms_naukapl.pap.pl&_PageID=1&s=szablon.depesza&dz=szablon.depesza&dep=250644&data=&lang=&_CheckSum=1133476164 Ludowa sztuka kowalska]</ref>.

 

 

[[Grafika:John McCain official photo portrait.JPG|100px|left|thumb|John McCain]]

<references/>

 

 

[[Kategoria:Polska]]

[[Kategoria:Prawo autorskie]]

 

[[en:Polish exercise book advertisement copies Wikipedia content, violates copyright]]