2012-06-24: Blogi naukowe w Afryce subsaharyjskiej

niedziela, 24 czerwca 2012

Pisanie blogów stało się już częścią kultury masowej w Afryce subsaharyjskiej, jednak sfera blogów naukowych wciąż pozostaje daleko w tyle. Pomimo wielu inicjatyw promujących ideę dzielenia się wiedzą w afrykańskim środowisku naukowym, blogi o takiej tematyce, a zwłaszcza te zajmujące się badaniami, w dalszym ciągu można policzyć na palcach jednej ręki.

Brak zainteresowania?

Brak blogów może wiązać się z nierównym stopniem rozwoju badań naukowych na kontynencie. Potrzeba zwiększenia ilości takich badań jest tutaj oczywista. B. Ruelle, dziennikarz wyjaśnił na swoim blogu:

Poziom rozwoju osiągnięty przez Azję południowo-wschodnią powinien być bodźcem dla krajów afrykańskich do inwestowania w wiedzę i technologię, które są jedynym sposobem uniknięcia uporczywych trudności Afryki w handlu zagranicznym. Są też jedyną metodą zapobiegania rasizmowi i ksenofobii w świecie coraz większych dysproporcji oraz sposobem na podkreślenie wkładu Afryki w światowy ogół wiedzy ludzkiej.

Jacques Bonjawo jest kameruńskim inżynierem i przewodniczącym zarządu Afrykańskiego Uniwersytetu Wirtualnego (AVU). Bonjawo określa cele tej instytucji:

Afrykański Uniwersytet Wirtualny to instytut zdalnego nauczania, funkcjonujący całkowicie online. Jego misją jest wyszkolenie niskim kosztem masy krytycznej Afrykanów, poprzez wykorzystanie efektu skali. Zapewniamy nowoczesny program nauczania, mający na celu wykształcenie studentów na poziomie natychmiastowej przydatności na rynku pracy.

Mzamose Gondwe z Malawi dostrzega potrzebę promowania większego zaangażowania Afryki w naukę. Jest to głównym tematem jej bloga African Science Heroes. Wyjaśnia ona także, co zamierza osiągnąć:

Udokumentowałam osiągnięcia Afrykanów, którzy w znacznym stopniu przyczynili się do rozwoju nauki - w piśmie, na wystawach oraz w filmie African Science Heroes („Afrykańscy bohaterowie nauki”). Mam nadzieję w ten sposób wzbudzić poczucie dumy z naszych afrykańskich osiągnięć i wywołać większe zaangażowanie społeczeństwa w kwestie naukowe.

Szufladkowanie afrykańskich badań?

Wieści naukowe z Afryki, które docierają do popularnych platform medialnych, w większości przypadków związane są z programami ochrony środowiska, zdrowiem publicznym lub badaniami egzotycznych gatunków zwierząt. Typowym przykładem jest opublikowany niedawno artykuł na temat badania rytuałów godowych samicy lemurka myszatego na Madagaskarze, który ukazał się na wielu różnych portalach w wyniku dzielenia się linkiem przez użytkowników. Sam tytuł - „Rozwiązłość naczelnych - drogi seks pod kontrolą samicy” - wzbudził spore zainteresowanie osób spoza społeczności naukowej. Okazało się, że badanie nasuwa interesujące wnioski w zakresie strategii przetrwania gatunku. Sara Reardon z czasopisma Science NOW wyjaśniła:

Badacze stwierdzili, że albo poligamiczny styl życia przynosi samicom jakieś nieznane korzyści ewolucyjne, albo dziewczyny rzeczywiście chcą się bawić.

Afrykańska nauka i inżynieria ma jednak wiele do zaoferowania również w innych dziedzinach. Blog Afrigadget ukazuje nowatorskie projekty inżynierskie skupiające się na rozwiązywaniu konkretnych problemów. Jednym z takich projektów jest instalacja biogazowa w Kenii. Paula Kahumbu wyjaśnił na nim sposób, w jaki piki piki (motocykl w języku suahili) może pomóc w usprawnienu procesu rozwożenia obornika:

Wielu z mieszkańców tej okolicy zmaga się z tym samym problemem: wynajmujemy domy, ale nie hodujemy zwierząt. Dookoła nas są jednak ogromne hodowle bydła. Dominic znalazł więc rozwiązanie, które stwarza nowe miejsca pracy i pomaga rozwozić obornik szybko i wydajnie. Wybraliśmy się więc do miejscowego spawacza przydrożnego juakali (przyp. tłum. - „piekące słońce”, rzemieślnik pracujący pod gołym niebem), który stworzył gnojowóz … specjalną przyczepę do transportu krowiego gnoju!

Africamaat to projekt mający na celu udokumentowanie historii nauki oraz wynalazców afrykańskich. Jego twórcy stwierdzili, że chcą "pokazać, że systematyczne wyłączanie Czarnej Afryki ze światowej historii nauki jest rzeczą zupełnie nieuzasadnioną".

Wolny dostęp do publikacji

Społeczeństwo Madagaskaru przywykło już do faktu, że populacja żyjącego tu lemurka wzbudza większą sensację, niż populacja ludzka. Należy jednak zauważyć, że i tutaj zaczyna się formować społeczność blogerów naukowych. Istnieje kilka projektów zajmujących się zbieraniem i udostępnianiem materiałów naukowych dotyczących tego kraju.

Na stronie internetowej Thèses Malgaches en ligne można będzie znaleźć wszystkie prace i rozprawy naukowe, które zostały opublikowane od 2002 roku.

Natomiast blog naukowy MyScienceWork promuje kulturę dzielenia się wiedzą wśród naukowców:

W celu ukształtowania niezbędnej dla przyszłości kultury naukowej, wiedza musi stać się bardziej wielokierunkowa. Musi być dostępna dla ogółu społeczeństwa, zarówno dla amatorów, jak i badaczy naukowych […] W 2011 roku, przy współpracy ze znanymi belgijskimi badaczami, opublikowaliśmy serię artykułów informatycznych z krajów Afryki Północnej. Opublikowaliśmy również artykuły studentów studiów doktoranckich z dziedziny neurobiologii, agronomii i egzobiologii […] Zrobiliśmy to, ponieważ wierzymy, że wiedza ogólna powinna zawierać elementy naukowe. Dziękujemy wszystkim, którzy czytają nasz blog i prosimy, by przekazali dalej nasze motto: „dzielić się znaczy żyć”.

Specjaliści afrykańscy muszą podjąć rozważne działania. Celem musi być rozwinięcie umiejętności samodzielnego odkrycia faktu naukowego, bez konieczności zatwierdzenia przez kogoś innego. Celem jest zachowanie naszej autonomii intelektualnej - Cheikh Anta Diop (1923-1986), historyk, antropolog, fizyk i polityk afrykański

.

Źródła

• Artykuł wykorzystuje materiał pochodzący z tekstu „Blogi naukowe w Afryce subsaharyjskiej”, którego autorem jest Lova Rakotomalala (tłum. Beata Watroba), opublikowanego w serwisie GlobalVoices (więcej informacji).